مقدمه

برخی از سازندگان یا صاحبان املاک مسکونی و صنعتی اغلب توجه زیادی به ارتینگ ندارند. عواقب آن گاهی اوقات می تواند ویرانگر باشد. مجتمع‌ های آپارتمانی و صنایع بسیار کمتر در معرض مشکلات ارتینگ قرار دارند، زیرا بازرسی ‌های مختلف توسط قانون قبل از افتتاح آن مجتمع ساختمانی یا صنعتی توسط دفتر بازرس ارشد برق الزامی شده است. اما مهم است که اطمینان حاصل کنید که خانه یا ملک شما با کاربری های مختلف دارای ارتینگ مناسب برای ایمنی ساکنان باشد. اگر سیم ارت وجود نداشته باشد، هنگامی که انسان با دستگاهی که دارای نشتی جریان است برخورد می کند، جریان می تواند از طریق او عبور کند. بنابراین فرد در معرض شوک های الکتریکی قرار می گیرد که می تواند خطرناک باشد.

ارتینگ چیست؟

ارتینگ بخش اساسی و ضروری یک سیستم الکتریکی است. علیرغم اینکه یک عنصر قابل مشاهده نیست، سیستم ارتینگ برای ایمنی افراد و تجهیزات اهمیت حیاتی دارد، زیرا از اختلافات پتانسیل خطرناک محافظت می کند

وظیفه ارتینگ در تاسیسات الکتریکی این است که جریان‌ های هر ماهیتی را که می‌ تواند از جریان‌ های خطا، در فرکانس‌ های صنعتی یا در اثر تخلیه ‌های جوی صاعقه منشأ می‌ گیرد، در زمین پخش و تخلیه کند.

گردش جریان از طریق ارتینگ می تواند باعث بروز اختلاف پتانسیل بین نقاط خاص شود. سیستم ارتینگ باید به گونه ای طراحی شود که حتی با وجود تفاوت اختلاف پتانسیل، ایمنی برای افراد و تاسیسات تضمین شود. برای عملکرد صحیح، انجام هر یک از عملکرد های فوق، سیستم اتصال زمین باید مقاومت کمی داشته باشد تا ولتاژ بیش از حد افزایش نیابد.

با توجه به کاربری های مختلف اماکن سیستم ارتینگ مختص آن مکان طراحی می شود و باید بازدید دوره ای سیستم ارتینگ توسط متخصصین این زمینه انجام گیرد تا از عملکرد چاه ارت و همبندی های چاه ارت اظمینان حاصل گردد.

با توجه به سیستم های حفاظت در برابر صاعقه، اطمینان از پراکندگی خوب جریان در زمین نیز ضروری است. به محض دریافت جریان صاعقه، انرژی انباشته شده باعث ایجاد اختلاف پتانسیل های زیادی در زمین می شود، حتی می تواند به دلیل اختلاف پتانسیل بین پاهای افراد، برق گرفتگی ایجاد کند. حال به بررسی اهمیت سیستم ارتینگ بپردازیم.

اهمیت سیستم ارتینگ

دلیل اهمیت اصلی ارتینگ مناسب در شبکه برق ایمنی است. هنگامی که تمام قطعات فلزی تجهیزات الکتریکی به زمین متصل می شوند، در صورت از کار افتادن عایق داخل تجهیزات، ولتاژ خطرناکی در جعبه تجهیزات وجود ندارد.

اگر سیم برق با کیس اتصال به زمین برخورد کند، مدار به طور موثری اتصال کوتاه می شود و فیوز فورا قطع می شود. هنگامی که فیوز قطع می شود، ولتاژ های خطرناک از بین می روند.

هدف از ارتینگ در یک سیستم قدرت الکتریکی، محدود کردن پتانسیل هادی حامل جریان، در زمان اتصال کوتاه و تخلیه آن در جرم عمومی زمین (چاه ارت) است.

همچنین مهم است که اقدامات احتیاطی در برابر نشت جریان انجام شود. مقادیر مقاومت عایق باید به صورت دوره ای بررسی شود. همچنین لازم است ارتینگ کلیه تاسیسات الکتریکی به درستی حفظ شود. در عین حال، بررسی در فواصل منظم و در صورت نیاز، احیاء ارتینگ نامناسب نیز بسیار مهم است. در صورت ضعیف بودن نتایج تست چاه ارت ، باید اقداماتی برای بهبود انجام شود.

اگر ارتینگ فراهم نشود چه اتفاقی می افتد؟

اگر خانه و اماکن یا هر محیطی که تاسیسات الکتریکی در آن بکار گرفته میشود ارتینگ نباشد و چاه ارت با اهم مناسب نداشته باشد، مردم ممکن است دچار برق گرفتگی شوند. بدون ارتینگ، سوئیچ[l1]  های ایمنی کار نخواهند کرد و یک خطای الکتریکی می تواند باعث شود که تاسیسات الکتریکی با عبور جریان اتصال کوتاه آسیب دیده و خطر برق گرفتگی افراد را  تهدید می نماید.

عوارض اتصال ارتینگ ضعیف چیست؟

همانطور که گفتیم؛ اتصال ارتینگ یک مدار الکتریکی بسیار مهم است. بدون ارتینگ مناسب، هر چیزی که جریان الکتریسیته در آن جریان دارد می تواند خطرناک شود. خطا در ارتینگ به طور مستقیم بر ایمنی انسان تأثیر می گذارد. حوادث بزرگ به دلیل اتصال ارتینگ نامناسب رخ می دهد. نشتی جریان از بدن انسان می گذرد و منجر به مرگ می شود.

هر خط هوایی / پست برق / ایستگاه ژنراتور که در معرض خطر صاعقه قرار می گیرد و در معرض آسیب است.

اغلب علائم مرتبط با ارتینگ نامناسب وجود دارد، و در صورت بروز چنین علائمی که نشان دهنده ارتینگ الکتریکی ضعیف است، باید به یک برقکار حرفه ای اجازه داده شود تا سیم ها و الکترودهای اتصال به زمین را در خانه آزمایش کند. این علائم عبارت اند از:

چراغ های کم نور

یک ارتینگ الکتریکی ضعیف می تواند باعث کم شدن چراغ های خانه شود. هنگامی که این علامت وجود دارد، اغلب با روشن کردن وسایل بزرگتر مانند اجاق گاز یا یخچال ماشین لباسشویی بدتر می شود. این معمولاً باعث می‌شود که چراغ‌ ها بیشتر کمرنگ شده یا حتی خاموش شوند و احتمالاً دستگاه قدرت کافی برای عملکرد صحیح را نخواهد داشت. این به طور کلی به یخچال‌ هایی که موتورهایشان کار نمی‌ کند، اجاق‌ هایی که قادر به تولید گرمای کافی برای پخت و پز نیستند، بخاری‌ هایی که نمی‌توانند یک خانه سرد را راحت  گرم کنند و بسیاری دیگر از عوارض جانبی مشابه را شامل می شود.

شوک الکتریکی

هنگامی که ارتینگ یک سیستم الکتریکی ضعیف باشد یا به طور کامل همبندی نشده باشد، وضعیت بسیار خطرناکی ایجاد می شود. وقتی الکتریسیته در مداری جریان می یابد، باید مسیری به زمین پیدا کند. اگر ارتینگ کارایی نداشته باشد، الکتریسیته مجبور می شود مسیر دیگری را برای اتصال به زمین پیدا کند. مسیر جایگزینی که گاهی اوقات پیدا می کند با پریدن از سوکت به انگشت یا کلید چراغ به دست ایجاد می شود. شوک الکتریکی بسیار خطرناک و اغلب کشنده است.

چرا ارتینگ لازم است؟

ارتینگ با جلوگیری از شوک الکتریکی افراد را ایمن نگه می دارد. همچنین با جلوگیری از عبور جریان بیش از حد از مدار، از آسیب به وسایل و دستگاه های الکتریکی جلوگیری می کند. ارتینگ یکی از اجزای مهم سیستم های الکتریکی به دلایل زیر است:

سیستم ارتینگ مناسب برای حفاظت از تاسیسات

یک سیستم ارتینگ صحیح امکان محافظت از تاسیسات را فراهم می کند که مسیری با امپدانس پایین ایجاد می کند. یک تاسیسات الکتریکی بدون اتصال به زمین/ ارتینگ، یا با نصب همبندی ضعیف، تجهیزات الکتریکی، سیم کشی و تابلوهای برق را در معرض خطر قرار می دهد و می تواند باعث گرمایش شود وآتش سوزی می شود.

بهبود کیفیت سیگنال با به حداقل رساندن نویز الکترومغناطیسی

در تاسیسات الکتریکی صنعتی، عدم وجود ارتینگ کافی می تواند باعث ایجاد نویز الکترومغناطیسی شود. پیامد های احتمالی آن عبارتند از خرابی در اندازه گیری سنسورها، تنظیم مجدد رایانه ها، از دست دادن ارتباطات و غیره.

ایجاد یک پتانسیل مرجع که سیستم را یکسان می کند

اگر اتصال به زمین به عنوان ولتاژ مرجع در سیستم الکتریکی از کار بیفتد، ولتاژ متغیری تولید می‌شود که می‌تواند اضافه ولتاژهای دائمی (با مدت زمان چند سیکل) با خطرات متعاقب آسیب به تجهیزات و آتش‌سوزی الکتریکی ایجاد کند.

ارتینگ ضعیف چیست؟

یک ارتینگ الکتریکی ضعیف می تواند باعث کم نور شدن چراغ های خانه شود. هنگامی که این شرایط وجود دارد، اغلب با روشن کردن وسایل بزرگتر مانند اجاق گاز یا بخاری بدتر می شود. این اتفاق اغلب ممکن است باعث کم نور یا خاموش شدن چراغ ها شود.

کلام آخر:

ارتینگ یک مفهوم مهم در سیم کشی برق است زیرا جریان در زمین الکتریکی تخلیه می شود.

همچنین لازم به ذکر است که آب یک رسانای عالی الکتریسیته است. بنابراین، هنگام نصب سیم کشی در مکان هایی مانند حمام، آشپزخانه و غیره باید دقت بیشتری به خرج داد و همبندی چاه ارت به صورت اصولی و استاندارد صورت گیرد.

ارتینگ و چاه ارت سیمی است که به یک هادی الکتریکی فلزی بدون وقفه متصل می شود که عمیقاً به زمین نفوذ می کند. بدیهی است که بهترین راه برای جلوگیری از برق گرفتگی خودداری از دست زدن به هادی برق است و بهتر است این نوع کارهای الکتریکی را به متخصصان بسپارید.